Traag versnellen
Reflectief en krachtig veranderen in het NU
Arend Ardon (2020, Amsterdam, Arend Ardon & Boom uitgevers)
We hebben geen tijd te verliezen dus we moeten het rustig aan doen.
Wat een krachtige en aantrekkelijke start van het nieuwste boek van Arend Ardon!
Sta af en toe stil in het nu en kijk, reflecteer: wat wil ik/ we nu echt? Ren niet door want dan word je door de tijd ingehaald en zal je steeds dezelfde fouten maken en tegen hetzelfde plafond opbotsen.
Net als met "Doorbreek de cirkel" heeft Arend Ardon me weer aan het denken en in beweging gezet.
Het begint met Verlangen
Pas als je vertraagt en stem geeft aan wat je echt belangrijk vindt, herwaardeert wat je/jullie willen dan kan je een nieuw klimaat organiseren. Let op dat jullie ieders en alle soorten inbreng meenemen. Het gezamenlijk verlangen wordt er meerstemmiger van en tegelijkertijd ook levensvatbaarder.
Dan is het tijd voor Vertragen
Je ontwikkelt door trial and learn (niet door trial and error maar door vallen en opstaan). Normaliter leer/ ontwikkel je volgens een geeigend patroon waardoor je het verleden veelal reproduceert. Echte verandering start bij besef dat dit niet meer werkt. Logisch dat dit ongemak geeft en dat je in de zone van niet-weten belandt. Pas wanneer je bewust bent van oude gewoontes en er alert op kan zijn in het NU kan je stapje voor stapje kleine veranderingen in gedrag oppakken (thin slices).
Trage vragen stellen ondersteunt deze fase en geeft ruimte voor nieuwe perspectieven.
En dan komt traag Versnellen
Wanneer je echt wil vernieuwen dan gebeurt dat door kleine gewoontes te doorbreken en het onbekende te verkennen. Waar kom je uit? Wat leren we van experimenteren? Niet praten over verandering in de bekende context maar verander ook de context zodat je de verandering kan doen of ruimte creeert voor andere gedachten en voor creativiteit. Gedrag verander je niet door intenties (in een traditionele vergadering). Vernieuwing heeft fysieke en sociale prikkels nodig om, geheel consistent aan het idee, andere wegen te exploreren.
Bedenk ook je eigen rol door in het NU verandering te ondersteunen, open te staan voor creativiteit en trage acties. Iedereen is daarin zijn/haar eigen leider.
Dit is een denk-doe-boek. Ik kon het niet snel lezen en het inspireerde me in het begin ook niet erg. Terwijl de thematiek om gedragen gedrag herkenbaar te ontwikkelen in een team of organisatie me juist heel erg aanspreekt. Ik heb stug en traag doorgelezen en kreeg allengs meer gevoel voor de methodiek die ook stug en traag is. Traag en enigszins repetitief; trial en learn. Dat wat betreft het denkgedeelte.
Het doe gedeelte bestaat uit het oefenen en oppakken in je eigen praktijk, alleen of met een team, van bijvoorbeeld de trage acties zoals die in het boek als voorbeeld staan.
Aanrader: er staan her en der praktische blokjes in het boek met Trage acties om bij stil te staan... te reflecteren en alvorens weer te doen...
En wat te vinden van de volgende eyeopeners: een vernieuwend klimaat komt met balancerende krachten! (p.43- 53) die helpen om niet uit de bocht te vliegen:
Ruimte komt met grenzen
Vertrouwen komt met verantwoordelijkheid
Gelijkwaardigheid komt met erkenning
Teamwork komt met eigenaarschap
Creativiteit komt met discipline
Fouttolerantie komt met leren
Durven komt met bezinning
Klassiek veranderen gebeurt, kortweg, door:
Een plan uitrollen van A naar B
Een leider/ vanuit hierarchie/ is exclusief, uitsluitend
Kennis/ macht/ is eenzijdig
Het verleden reproduceren/ abstract eindbeeld/ de stip op de horizon
Aanspreken op regels/ eenzijdige afspraken
Een of twee keer per jaar een functioneringsgesprek
Remmende taal: herhalend, defensief, passief
Vervalt makkelijk in oude patronen/ gewoontes (self-fulfilling prophecy)
Iedereen moet meedoen en hetzelfde gedrag vertonen
Terwijl Traag versnellen ontstaat door:
Een plan ontstaat door interactie en is wendbaar
Voor (en door) iedereen die er NU werkt; inclusief
Verschillende perspectieven waarvan de bron(nen) nauwelijks te herleiden zijn
Vernieuwend klimaat: concreet (en klein) gedrag in het hier en NU
Afstemmen van welk gedrag je met elkaar wilt tonen en hier regelmatig (samen en creatief) op reflecteren (consistent zijn met het Verlangen)
Regelmatig vinger aan de pols houden door dunne plakjes (thin slicing) interacties te analyseren en om disfunctionele gewoontes te ontdekken en om van te leren.
Observeer gedrag in het hier en NU: wat zegt dit? waar is dit illustratief voor?
De waarde van de observaties neemt toe als je ze koppelt aan het Verlangen
Lerende taal is onderzoekend, reflectief en actief
Vertraging verdragen (ongemak)
Verandering kan al starten bij een of enkele personen
Voor de (school)leider die op een professionele en zingevende wijze wil werken aan een innovatieve cultuur wat door gedrag merkbaar is in het NU. Niet voor snelle veranderaars en directieve beslissers
Commentaires